Bộ rễ đóng vai trò rất quan trọng trong việc hút chất dinh dưỡng để nuôi cây. Và đặc biệt đối với lan thì rễ rất quan trọng vì rễ lan rất nhạy cảm, nếu chúng ta không biết cách chăm sóc đúng cách sẽ gây ra những hậu quả đáng tiếc cho cây lan của chúng ta.

Vai trò của rễ lan

• Rễ lan có 2 nhiệm vụ:
• Hút nước và chất dinh dưỡng để nuôi cây.
• Giữ cây trong cành cây, hốc đá hoặc dưới đất.

• Nếu ít rễ quá thì cây không đủ nước, không leo được cành, hoa không nhiều và không đẹp. Nếu rễ không phát triển, bị thối, bệnh hoặc chết thì cây sẽ thiếu nước, thiếu chất dinh dưỡng, cây sẽ còi cọc và chết dần.

Đặc điểm của rễ lan

• Phân tích toàn bộ rễ được chia thành 5 phần: lõi rễ, thân rễ, vỏ rễ, lông rễ và đầu rễ.

• Đầu rễ có nhiệm vụ hút nước và chất dinh dưỡng để nuôi cây. Nếu chất trồng khô, rễ sẽ phát triển để tìm nước. Ngược lại, chỗ nào cũng có nước thì rễ cây sẽ không phát triển được.
• Ngay cả các loại lan cần tưới nhiều như Vanda, Renanthera chẳng hạn, cũng cần đợi vài giờ cho rễ khô rồi mới tưới. Nếu tình trạng ẩm ướt kéo dài ngày này qua ngày khác, rễ cây sẽ bị thối. Rễ bị thối không còn gì để hút nước, lá cũng hút được nước nhưng không đủ để nuôi cây nên lá nhăn nheo, thân và bẹ teo lại.

Nhầm lẫn giữa ngập nước và ngập nước

• Chúng ta cũng không nên nhầm lẫn bệnh thối rễ với việc tưới nước không đủ.

• Nếu tưới không đủ, cây sẽ cằn cỗi và không phát triển tốt. Các loại lan có lá dài và mềm như Oncidium, Brassia hay Odontoglossum… khi thiếu nước lá sẽ có triệu chứng bị gấp lại. Rễ lan phải ẩm, không ẩm ướt và có không khí di chuyển xung quanh rễ. Nhìn rễ là biết ngay cách tưới nước, bón phân. Nếu rễ trắng, chắc và đầu rễ có màu xanh là tốt.

• Nếu tưới quá nhiều thì chỉ một số rễ tốt, số còn lại mềm nhũn và có màu nâu.

Ảnh hưởng của rễ khi bón phân

• Bón phân quá mạnh hoặc quá nhiều sẽ làm cho rễ bị xám. Vì vậy nên bón phân thật loãng và hiếm (Yếu & hàng tuần) không nên bón phân có hạt, phân dạng hạt vì ta không kiểm soát được liều lượng.

• Các vườn cây ăn trái công nghiệp đã nghiên cứu kỹ rất chính xác, không có tình trạng bón phân thừa. Người ta cũng nhận thấy loại phân rong biển có thành phần 0,3-0,3-4 rất tốt cho bộ rễ nhưng loại phân này hơi có mùi tanh và đôi khi có vi khuẩn bên trong. Muốn quan sát tình trạng rễ cây, nhiều người dùng hộp nhựa trong suốt để dễ quan sát.

Xử lý gốc trước khi trồng

• Khi mua lan nên quan sát kỹ bộ rễ, có nhiều rễ, cây non tốt mọc khỏe và cho nhiều hoa. Nếu bạn mua lan mới trơ cành trong rừng hoặc gửi từ xa về thì nên ngâm vào dung dịch sau:

+ 4 lít nước ấm.

+ 1 thìa đường vàng tốt hơn đường trắng

+ 1 muỗng cà phê phân bón 15-15-15 hoặc hơn, 2 muỗng canh rong biển

+ 10 giọt Super Thrive hoặc 1 viên thuốc tránh thai Đun sôi vài tiếng, để ráo nước rồi lại ngâm nước cho đến khi rễ hút đủ nước tức là rễ sưng lên.

Mẹo giúp bộ rễ phát triển tốt

• Tóm lại, để giúp bộ rễ phát triển tốt, cần:
• Để thật khô rồi mới tưới nước, khi rễ chưa mọc ra không tưới hoặc tưới quá ít.
• Không bón quá nhiều, cây không có rễ, không bón phân.
• Đừng để quá lạnh, dưới 50°F hay 10°C rễ sẽ không mọc được
• Đừng để quá nóng, trên 100°F hay 37,8°C rễ lan rất khó phát triển.
• Cần đem cây ra chỗ râm mát và tăng độ ẩm, Có những cây lan rất khó ra rễ dù có để cả năm trong tình trạng này vẫn không chết. Đừng nản lòng, hãy cho cây vào túi ni lông, đậy kín và để nơi thoáng mát. Thỉnh thoảng mở ra và phun sương bằng dung dịch trên, đợi khô rồi cho vào túi ni lông cho đến khi rễ mọc ra 4-5 cm thì đem trồng. Trong trường hợp này, cây sẽ tạo chồi và sau đó rễ sẽ mọc ra từ cây con.